فهرست مطالب

پژوهشنامه حقوق اسلامی - پیاپی 23 (تابستان 1385)

پژوهشنامه حقوق اسلامی
پیاپی 23 (تابستان 1385)

  • تاریخ انتشار: 1385/05/15
  • تعداد عناوین: 9
|
  • صفحه 1
  • سیدعلی سجادی صفحه 3
    کنترل و نظارت همواره جزء اصول و وظایف اساسی مدیریت بوده است که ارتباط تنگاتنگ با سایر اصول و وظایف مدیریت دارد به طوری که ناکامی در آن برابر با ناکامی در مدیریت می باشد و از طرف دیگر سیستم اداره جامعه (یک سازمان) شامل اجزاء مختلفی می باشد که موفقیت آن بستگی به هماهنگی این اجزاء از جمله نظام کنترل و نظارت می باشد لذا در یک جامعه اسلامی که می خواهد بر اساس مبانی و ارزش های اسلامی و در جهت تحقق اهداف اسلامی پایه گذاری شود باید نظام های کنترلی آن نیز با این ارزش ها و اهداف هماهنگی داشته باشد و در این چارچوب اعتقادی و ارزشی طراحی شود. از این رو این تحقیق تلاشی است در جهت بیان نظام ارزشی و راهکارهای مورد نظر اسلام در زمینه تحقق خودکنترلی بعنوان بخشی از نظام کنترل که اهمیت ویژه ای در نظریه های مدیریت یافته است.
    کلیدواژگان: کنترل، نظارت، خویشتن داری، مدیریت (اسلام)
  • محمدتقی طوبایی صفحه 17
    آخرت گرایی اصلی از اصول مدیریت اسلامی و برگرفته از اصل ایمان به معاد و حیات پس از مرگ است. این اصل به این حقیقت نظر دارد که هدف نهایی، حیات جاودان آخرت است و زندگانی دنیا تنها مقدمه برای آن حیات است (فإن الغایه القیامه، امیرالمؤمنین(ع)). این اصل نه تنها در حوزه اندیشه و نظر منشا اثر است بلکه در حوزه عملکردها نیز باعث تاثیرهای قابل توجه و اساسی و تغییر و اصلاح جهت گیری هاست. آخرت گرایی در حقیقت چیزی نیست جز تلبس به ارزش های الهی دین حق که ما را در مسیر مستقیم به سوی سعادت ابدی رهنمون می شود. در مدیریت اسلامی در حوزه های مختلف، این اصل دارای تاثیرهای اساسی می باشد و حیطه وظایف مدیریت بعنوان مهمترین حوزه بحث مشمول این تاثیرهای می باشد. مروری بر متون دینی و نگاهی به سیره و تاریخ پیشوایان و رهبران دینی در عرصه های مختلف تاریخ بشر به روشنی گویای این حقایق است. این اصل به روشنی در وظیفه برنامه ریزی مدیریت بعنوان شالوده و اساس مدیریت منشا تاثیر است که در این مقاله به تبیین تاثیر این اصل در حوزه وظیفه برنامه ریزی و مؤلفه های آن پرداخته شده است. اشاره به تهی بودن و بیگانه بودن مکاتب مطرح امروز مدیریت از این اصل ارزشمند نیز از نظر دور نمانده است.
    کلیدواژگان: مدیریت (اسلامی)، آخرت گرایی، برنامه ریزی
  • میثم جمال زاده صفحه 41
    : بدون شک امروزه فناوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها مطرح می باشد. به خصوص فناوری پیشرفته که در رشد و ترقی صنعت آنها بسیار مؤثر است و در سبقت گرفتن از دیگر رقبا در عرصه تجارت جهانی نقش به سزایی ایفا می کند. بنابراین جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و جهت کسب فناوری های پیشرفته فعالیت ها و اقدام های چشم گیری در سال های اخیر انجام داده است و از مفاد چشم انداز بیست ساله است که ایران اسلامی بایستی در سال 1404 به جایگاه اول فناوری در آسیای جنوب غربی دست یابد. تحقیق حاضر پس از ارائه مطالبی راجع به تعریف و طبقه بندی فناوری و انتقال فناوری و بررسی روش های آن از جمله سرمایه گذاری خارجی و فن بازار، به توضیح طرح استراتژی توسعه صنعتی و به خصوص بحث فناوری آن پرداخته است.
    سپس با استفاده از مطالعه میدانی از بین اساتید دانشگاه و کارشناسان مدیریت و اقتصاد آشنا و مرتبط با استراتژی توسعه صنعتی و چشم انداز بیست ساله، استراتژی توسعه صنعتی را در قالب سند چشم انداز بیست ساله جهت دستیابی به فناوری پیشرفته مورد تحلیل قرار داده است. در نتیجه معلوم گردید طرح استراتژی توسعه صنعتی به دلیل اینکه با یک دید صرفا اقتصادی تدوین شده است و ابعاد مدیریت فناوری و سیاستگذاری و آینده نگاری فناوری در آن به صورت صحیح و کارآمد لحاظ نشده است در دستیابی به فناوری های پیشرفته مطرح در آسیای جنوب غربی در 20 سال آینده (شامل فناوری اطلاعات، نانوفناوری و الکترونیک) آن گونه که انتظار می رود اثربخشی ندارد. و این در حالیست که این طرح از نقاط قوت خوبی برخوردار بوده و به عنوان یک کار مبنایی می تواند با کمک گرفتن از کارشناسان مدیریت فناوری، استراتژیک و آینده نگاری فناوری، تکمیل و اصلاح قابل اجرا و عملیاتی شود.
    کلیدواژگان: توسعه صنعتی، سند چشم انداز بیست ساله، آینده نگاری، فناوری پیشرفته، ایران
  • حمید مدنی محمدی صفحه 65
    رتبه بندی شرکت های مختلف در صنایع مختلف می تواند آیینه تمام نمایی از وضعیت شرکت های مختلف نسبت به رقبای خود به شمار آید و نقاط قوت و ضعف درونی و نیز نقاط فرصت و تهدید بیرونی شرکت ها را مشخص نماید. ولیکن مسئله ای که حائز اهمیت است مدل رتبه بندی، معیارها و تکنیک ریاضی مناسب جهت رتبه بندی می باشد.
    با توجه به اهمیت و نقش شرکت های کارگزاری بر آن شدیم تا طی یک تحقیق میدانی به بررسی عملکرد این شرکت ها بپردازیم. با هدف اینکه بتوانیم مدلی برای رتبه بندی این شرکت ها طراحی کنیم، لذا در ابتدا به تعریف معیارها و ضوابطی جهت ارزیابی عملکرد این شرکت ها با استفاده از نظر خبرگان این رشته و خود شرکت های کارگزاری پرداختیم؛ سپس در قالب پرسشنامه در طی یک دوره مالی از این شرکت ها خواسته شد با پاسخگویی به سئوالات، میزان اهمیت هر معیار را نیز در ستون دوم ذکر نمایند.
    آنچه نتایج تحقیق نشان می دهد اینست که مؤلفه هایی نظیر مؤلفه های مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی، توسعه و نوآوری، نیروی انسانی و مدیریت در رتبه بندی این شرکت ها مؤثرند؛ مسئله مهمی که در اینجا وجود دارد اینست که هیچ اولویتی در این مؤلفه ها وجود ندارد و آمارهایی که بعضا توسط سازمان در یک زمینه یا مؤلفه های خاص جهت رتبه بندی این شرکت ها به کار می رود چندان قابل قضاوت نیست؛ این تحقیق گامی در جهت ارائه یک معیار برای سرمایه گذاران جهت انتخاب نماینده بهتر جهت سرمایه گذاری می باشد.
    کلیدواژگان: مدل، رتبه بندی، شرکتهای کارگزاری، تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه، بورس اوراق بهادار تهران
  • سیدصادق بحرینی صفحه 83
    اندیشمندان و کارگزاران مدیریت برای بهبود عملکرد سازمان ها از یکی از نوآوری های مدیریتی به نام مهندسی مجدد فرآیندها استفاده می کنند، مهندسی مجدد بر طراحی مجدد فرآیندهای کاری جهت دستیابی به بهره وری و مزیت رقابتی تمرکز می کند. در سال های اخیر، دانشگاه ها نیز به دلیل پیشرفت در فناوری، افزایش هزینه آموزش، رقابت جهانی و انتظار جامعه، با چالش ها و بحران های زیادی روبرو هستند، از این رو بسیاری از آنها به اقدام های مهندسی مجدد و طراحی مجدد فرآیندهای خود روی آورده اند. لذا در این مقاله تعریف، اهداف، اصول، فنون، عوامل موفقیت، موانع، دیدگاه ها، عناصر مهندسی مجدد و همچنین ضرورت مهندسی مجدد فرآیندها در دانشگاه، چالش های فراروی دانشگاه ها و نهایتا ماهیت دانشگاه ها در آینده بحث شده است.
    کلیدواژگان: مهندسی مجدد فرآیندها، دانشگاه، مدیریت سازمان، آموزش عالی
  • غلامرضا عسکرزاده صفحه 107
    مؤسسات مالی و اعتباری همانند بانک های تجاری از مهمترین نهادهای فعال در بازار پول ایران به شمار می روند از مهمترین وظایف اینگونه مؤسسات همان طور که از نامشان پیداست از یک طرف گرفتن سپرده های مردم و از طرف دیگر اعطای تسهیلات به مشتریان در قالب عقود اسلامی نظیر جعاله، فروش اقساطی، قرض الحسنه، مضاربه و... می باشد. در این میان، مؤسسات مالی و اعتباری بایست با در نظر گرفتن ریسک اعتباری مشتریان به تقاضاهای آنها مبنی بر اخذ تسهیلات جامه عمل بپوشانند. چرا که تا بحال مسائل و مشکلات مدیریت پرتفولیوی وام، مهمترین دلیل ورشکستگی یا زیان دهی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری بوده است.
    در این مقاله به مدلی که با استفاده از فنون تحقیق در عملیات، جهت تعیین ترکیب بهینه (تخصیص بهینه پرتفوی) تسهیلات اعطایی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری تهیه گردیده، اشاره شده است. این مدل می تواند بهترین ترکیب از تسهیلات که سود مؤسسه را حداکثر کند، تعیین نماید.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی خطی (LP)، ریسک اعتباری، کفایت سرمایه، سبد اعتبارات و تسهیلات
  • صفحه 139
|
  • Sayyed Ali Sajjadi Page 3
    Supervision and control are two basic duties in management and are closely connected to other managerial duties so that any deficiency in them would result in the failure of the whole thing. The system adopted for managing a society (or an organization) consists of different parts and its success depends on the coordination of these including the supervisory and control systems. This is specifically true for an Islamic society which intends to fulfill its main objectives by adjusting the control system with the Islamic values. This research is attempting to delineate the intended Islamic strategies for establishing an appropriate self-checking as a necessary component of the supervisory system.
  • Mohammad Taqi Toobaee Page 17
    Resurrectionalism is one of the Islamic management principles derived from one’s faith in afterlife. This looks at the fact that the ultimate aim is the everlasting existence which follows death and this world is a prologue to that. This principle has both theoretical and practical consequences and can correct the orientation. In fact resurrectionalism is but a resort to divine values that lead us to salvation. A survey of religious texts and the history of religious leaders explicitly prove the fact. In management, this is more specifically needed for policy making as a fundamental activity in the field. The article also hints at the current management schools which are not concerned so much with that basic principle.
  • Meysam Jamalzadeh Page 41
    Technology nowadays is doubtless one of the basic causes of economic and industrial development. This is especially true of Hi-tech which enables countries to outpace others in world trade. The Islamic Republic of Iran is no exception in this regard and has taken remarkable steps following the exigencies of its Twenty-Year Prospect Plan which urges reaching the first ranking in south-western Asia.This research offers a description and classification of technologies and their transference through marketing and foreign investments as well as an explanation of the plan for strategic industrial development. It then adopts a field study by examining the ideas of university professors and managerial and economic specialists who are acquainted with industrial development strategy. The results show that the industrial development strategy, being worked out with a mere economic outlook and failing to integrate an efficient technological management or policy making, will not meet the required Hi-Tech (including IT, nanotechnology and electronics) envisioned in the next twenty years in south western Asia. The overall plan, however, involves some remarkable points that could become better and operational with the assistance of related experts.
  • Hamid Madani Mohammadi Page 65
    Ranking companies can illustrate their conditions vis-à-vis their competitors. It can also show their strong and weak points and pinpoint the opportunities and threats coming from outside. The important thing, however, is the ranking model and the mathematical operations suitable for ranking.The significance of stock exchange agencies urged us to analyze their performance through a field study. To attain the stated model we first gave a definition of the principles necessary for assessing the performance of agencies by referring to the experts in the field and the agencies themselves. Furthermore, the companies were asked to state the degree of importance of each principle by filling in a questionnaire.The results show that factors like financial matters, customers, internal processes, innovation and development, personnel and management are effective in the ranking.It’s important to notice that no priority exists among these factors and the occasional statistical figures given by the agency for the ranking of those companies are not suitable for judgement. The research is a step toward offering a criterion to investors so that they could elect a better representative for investment.
  • Sayyed Sadiq Bahreyni Page 83
    Management professionals profit from an initiative called business process reengineering to improve organizational performance. This is a kind of activity which focuses on the redesign of the work process in order to attain more efficiency and competitive advantage. In recent years, the universities have faced some crises due to a leap in technologies, the rise of educational expenses, international competitiveness and social expectations. Therefore, they have had a recourse to reengineering their process. The article includes a definition of the issue together with an account of its objectives, principles, techniques, causes of its success and hindrances in its way.The necessity of process engineering in universities, the challenges they will have and the nature of future universities are the other issues discussed.
  • Gholamreza Asgarzadeh Page 107
    Credit institutes that go side by side with trade banks in Iranian money market have the duty of both opening saving accounts and granting loans to their customers in the form of Islamic contracts such as Joaleh, Qarzolhasaneh, Muzarebeh, installment plan, etc. These institutes should execute their duties towards their customers by considering the former’s credit risks since the main cause of their insolvency have been the difficulties involved in portfolio management. This article by using operation research methods provides a model for better portfolio of loans which can optimize the profits of the institute.